ماما
ماماها نقطه تماس اصلی مادران باردار و همسران و خانوادههایشان هستند. آنها کارهایی مانند مراقبتهای مورد نیاز قبل، حین و بعد از زایمان را انجام میدهند. هدف اصلی ماما این است که مطمئن شود که مادران باردار سالم هستند و نوزادانی سالم به دنیا میآیند. آنها به زنان کمک میکنند تا بهترین تجربه ممکن زایمان را داشته باشند.
ماماها همچنین نقش مهمی در آموزش و توصیه به زنان باردار در زمینه تغذیه سالم و فرزندپروری دارند. ماماها معمولاً به عنوان بخشی از یک تیم چند رشتهای با مشاوران، پزشکان، پزشکان عمومی، متخصصان، مددکاران اجتماعی، سایر پرستاران سایر کارکنان مراقبتهای بهداشتی کار میکنند. شغل مامایی به سطح بالایی از دانش، همدلی و مهارتهای بین فردی نیاز دارد.
شرایط و ویژگیهای لازم برای ورود به شغل ماما
ماما ممکن است 35 تا 40 ساعت در هفته کار کند. ماماها اغلب ملزم به کار در شیفتهای مختلف هستند تا بتواند خدمات مناسبی را به مادران و نوزادان ارائه دهند. شیفتهای کاری میتوانند بسیار طولانی و در برخی موارد تا 12 ساعت در روز باشند. بیشتر ماماها اغلب باید در یک دوره 24 ساعته در دسترس باشند، زیرا احتمال زایمان بالاست. اشتغال در مامایی به آمادگی جسمانی بالا و ذهنی نیاز دارد.
هدف نهایی این که مادر و نوازد در شرایط خوبی باشند. همین امر به مسئولیت و تعهد بالایی نیاز دارد. افرادی که علاقه مند به تحصیل در رشته مامایی هستند باید علاوه بر کسب دانش از مهارتهای نرم و سخت بهره مند شوند. با استعدادیابی دانش آموزان و دانشجویان میتوان بررسیهای بیشتری در مورد علایق و تواناییهای آنها برای شغل ماما به دست آورد.
وظایف ماما
مسئولیتهای دقیقی که یک ماما خواهد داشت به نقش او و نوع محیط مامایی بستگی دارد. یک ماما مسئولیتهای مختلفی دارد که اغلب به موارد زیر تقسیم میشوند:
- دنبال کردن برنامههای مراقبتی از جمله مشاوره در مورد محل زایمان
- معاینه و نظارت بر زنان باردار و نوزادان آنها
- ارائه مراقبتهای دوران بارداری در بیمارستانها و مراکز زایمان
- برگزاری کلاسهای بارداری (قبل از زایمان) برای پدرها و مادرها
- شناسایی و ارجاع حاملگیهای پرخطر
- استفاده از تجهیزات و ابزارهای مختلف پزشکی
- انجام معاینات فیزیکی، آزمایشات غربالگری و ارزیابی
- بررسی و تجویز داروها و تزریقات (به عنوان مثال مسکن درد)
- اندازه گیری دما، فشار خون، نمونه گیری خون و ضربان نبض
- مشاوره، اطمینان و حمایت از زنان باردار و همسر و خانواده آنها
- حمایت از زنان در حال زایمان
- نظارت و زایمان نوزادان
- ارائه آموزش به زنان باردار و ارتقای سلامت و تندرستی (به عنوان مثال ترک سیگار و الکل و تغذیه سالم)
- حمایت و مشاوره والدین در صورت سقط جنین، ختم، مرده زایی، ناهنجاری نوزادی و مرگ نوزاد
- ارائه مشاوره مراقبت روزانه پس از زایمان (به عنوان مثال شیر دادن و حمام کردن)
- نظارت و حمایت از دانشجویان ماما و کارکنان پشتیبانی
- برقراری ارتباط با سایر متخصصان مراقبتهای بهداشتی مانند پزشکان و متخصصان برای شناسایی مراقبتهای مورد نیاز و در صورت بارداریهای پرخطر
- مطابقت با خط مشیها، رویهها، برنامههای مراقبتی و ارزیابی ریسک
- نگهداری سوابق و نوشتن گزارش
مهارت و دانش مورد نیاز مامایی
با بررسی علل شایع مرگ مادران و نوزادان در جهان میتوانیم به راحتی به اهمیت کسب مهارتها، دانش و نگرشهای لازم برای نجات این جانها توجه داشت. ماماها در خط مقدم این فرآیند قرار دارند. مهارتهای مامایی به دو بخش عمده از جمله بقای نوزادان و بقای مادر تقسیم میشوند که در ادامه جزئیات بیشتری را بیان میکنیم.
مهارتهای عمومی شغل ماما
- ارتباطات موثر: توانایی برقراری ارتباط موثر برای ماماها کاملا ضروری است. آنها باید بتوانند روشها و مفاهیم پزشکی را به گونهای برای بیماران توضیح دهند که قابل درک باشند و همچنین بتوانند به نگرانیها و سوالات بیماران گوش دهند. علاوه بر این، ماماها باید بتوانند با بیماران و همکاران خود ارتباط برقرار کنند و یک رابطه قابل اعتماد ایجاد کنند.
- شفقت و دلسوزی: شفقت توانایی همدلی با دیگران و درک احساسات آنهاست. شما به عنوان یک ماما با زنانی کار خواهید کرد که یکی از آسیب پذیرترین و احساسیترین دوران زندگی خود را سپری میکنند. مهم است که بتوانید نسبت به آنها دلسوزی و درک داشته باشید تا بهترین مراقبت ممکن را ارائه دهید.
- یکدلی و همدلی: همدلی توانایی درک و به اشتراک گذاشتن احساسات دیگران است. شما به عنوان یک ماما به همدلی نیاز دارید تا بتوانید احساساتی را که بیمارانتان در دوران بارداری، زایمان و دوران پس از زایمان تجربه میکنند، درک کنید و با آنها ارتباط برقرار کنید. این به شما کمک میکند تا بهترین مراقبت و پشتیبانی را ارائه دهید.
- گوش دادن فعال: توانایی گوش دادن دقیق برای ماماها مهم است، زیرا آنها باید بتوانند آنچه را که بیمارانشان میگویند درک کنند تا بهترین مراقبت ممکن را به آنها ارائه کنند. علاوه بر این، مهارتهای گوش دادن میتواند به ماماها کمک کند تا با بیماران خود اعتماد کرده و ارتباط برقرار کنند.
- صبر و استقامت: صبر توانایی حفظ آرامش و تمرکز در مواجهه با ناملایمات یا ناامیدی است. ماما اغلب با مادرانی کار خواهد کرد که درد دارند یا تحت استرس زیادی هستند. مهم است که بتوانی آرام باشید تا بهترین مراقبت ممکن را ارائه دهید.
- احترام و تکریم: ارتباط محترمانه بسیار مهم است. برای ایجاد اعتماد و ارتباط با مشتریان و اطمینان از اینکه در اشتراک گذاری اطلاعات احساس راحتی با شما دارند، مهم است که احترام بگذارید. ارتباط محترمانه همچنین شامل گوش دادن فعال است که برای درک نیازها و نگرانیهای مشتری حیاتی است.
- مراقبت و نگهداری: توانایی مراقبت از مادر و نوزاد برای شغل ماما ضروری است. این مهم شامل ارائه حمایت عاطفی، راحتی فیزیکی و کمک عملی است. ماماها باید بتوانند به مشتریان خود گوش دهند، نیازهای آنها را درک کنند و مشاوره و حمایت مناسب ارائه دهند. آنها همچنین باید بتوانند در موقعیتهای چالش برانگیز رفتاری آرام و حرفهای داشته باشند.
- حمایت کردن: مهارت حمایتی برای ماماها توانایی ارائه حمایت عاطفی از مادر در دوران بارداری، زایمان و دوره پس از زایمان است. این مهارت مهم است، زیرا میتواند به کاهش سطح اضطراب و استرس کمک کرده و پیوند بین مادر و کودک را تقویت کند.
نتایج تست استعدادیابی ماما
براساس تست دیسک میتوان که ماماها شخصیتهای S (Steadiness) هستند. آنها در ایجاد احساس راحتی و آسایش دیگران مهارت دارند. این افراد صبور و صلح طلب هستند و با همدلی به دیگران کمک میکنند. این افراد برای اینکه بیشترین احساس رضایت را داشته باشند، باید در شغلی مردم محور مانند مامایی کار کنند که به آنها امکان میدهد جنبه دلسوزانه خود را نشان دهند. آنها با کمک به دیگران و ایجاد روابط قابل اعتماد، ارزش و انگیزه بالایی به دست میآورند.
براساس هوش چندگانه گاردنر میتوان گفت که ماماها دارای هوش منطقی-ریاضی (کار با کامپیوتر و دوز دارو)، تصویری – فضایی (استفاده از ماشینهایی مانند بالابر هویر) و هوش بین فردی (ارتباط با مادران و نوزادان) هستند. از نظر تست کلیفتون نیز ماماها افرادی با خصوصیات همدل، مثبت گرا، مسئولیت پذیر، حلال مسائل، اجتماعی، اهمیت طلب، سازگار و عملگرا هستند.
دانش و رشته تحصیلی مامایی
متقاضیان علاقه مند به شغل مامایی میتوانند این رشته را در مقاطع کاردانی، کارشناسی، ارشد و دکتری بگذرانند. کاردانی 2 سال، کارشناسی، 4 سال، ارشد 2 سال و دکتری بین سه تا پنج به طول میانجامد. دانشجویان باید در کنکور علوم تجربی شرکت کنند. رقابت برای این رشته نسبتاً بالاست و دانشجویان دوست دارند در دانشگاههای معتبر کشور برای تحصیل اقدام کنند. با استعدادیابی شغلی میتوان رشته و گرایش مناسب را شناسایی کرد. گرایشهای ارشد رشته مامایی عبارتند از:
- مامایی
- مشاوره در مامایی
- ژورنالیسم پزشکی
- تاریخ علوم پزشکی
- اکولوژی انسانی
- آموزش بهداشت
- آموزش پزشکی
- رفاه اجتماعی
- ژنتیک انسانی
- زیست فناوری پزشکی
- نانوتکنولوژی پزشکی
- مدیریت خدمات بهداشت درمانی
- کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی
- فیزیولوژی
- فناوری اطلاعات سلامت
- علوم تغذیه
- علوم تشریحی
- علوم بهداشتی در تغذیه
- سلامت سالمندی
- آمار زیستی
- انفورماتیک پزشکی
- اقتصاد بهداشت
- ارزیابی فناوری سلامت
- اپیدمیولوژی
- مهندسی پزشکی
- مهندسی بهداشت محیط
گرایشهای دکتری رشته مامایی عبارتند از:
- بیولوژی تولید مثل
- بهداشت باروری
- سالمند شناسی
- فیزیولوژی
- انفورماتیک پزشکی
- سلامت در بلایا و فوریتها
- سلامت و رفاه اجتماعی
- اپیدمیولوژی
- مددکاری اجتماعی
- گفتار درمانی
فرصتهای شغلی و بازار کار ماما
پتانسیل رشد قابل توجهی برای شغل ماما وجود دارد. زنان به طور فزایندهای خواهان زایمان طبیعی هستند و به افراد متخصص در روند زایمان نیاز دارند. علاوه بر این، مطبهای پزشکان، بیمارستانها و کلینیکهای پزشکی با استخدام ماماها برای رسیدگی به بارداریهای کم خطر به صرفه جویی در هزینهها دست مییابند و به پزشکان متخصص زنان اجازه میدهند بر مواردی که نیاز به مراقبت گستردهتری دارند تمرکز کنند. انتظار میرود که تقاضا برای استخدام ماماها به رشد خود ادامه دهد، زیرا این متخصصان مسئول کاهش نرخ زایمان سزارین، کاهش عمده پارگیهای درجه سوم و درجه چهارم پرینه، نرخ بالاتر شیردهی، کاهش میزان افزایش زایمان و کاهش شدید زایمان هستند. دانش آموزان و دانشجویان با مشاوره و منتورینگ میتواند درک بهتری نسبت به بازار کار مامایی داشته باشند.
درآمد و حقوق رشته مامایی در ایران
درآمد ماما بسته به سابقه، تحصیلات و موقعیت شغلی متفاوت است. ماماها با مدرک تحصیلی بالاتر و سابقه کار در مراکز درمانی و زایمان معتبر اغلب درآمد بیشتری دارند. ماماهایی که به صورت خصوصی و در منزل کار میکنند، درآمد بیشتری نسبت به ماماهای دیگر دارند. به طور کلی، تقاضای شغل ماما بالاست و درآمد آن نسبتاً مناسب است.
بازار کار خارج از کشور برای یک ماما ایرانی
بازار کار ماماها در خارج از کشور بسته به کشور مقصد و سیستم مراقبتهای بهداشتی آن میتواند به طور قابل توجهی متفاوت باشد. برخی از کشورها ممکن است به دلیل کمبود نیروی کار در بخش مراقبتهای بهداشتی، تقاضای زیادی برای ماما داشته باشند. برای مثال، کشورهایی مانند کانادا، استرالیا، ایالات متحده، فنلاند، نروژ، سوئد، عمان و سایر کشورها از مقاصد جذاب برای مهاجرت ماما محسوب میشوند. این کشورها به دلیل داشتن یک سیستم مراقبت بهداشتی قوی و توجه بیشتر به سلامت مادران و نوزادان به ماماهای متخصص نیاز دارند. در هر صورت، ماماها باید سیاستهای مهاجرتی کشور مقصد، از جمله شرایط ویزا و مجوزهای کار را دنبال کنند.
بازار کار و آینده شغلی رشته ماما در دنیا
آگاهی روزافزون از اهمیت سلامت مادر و نوزاد منجر به افزایش تقاضا برای خدمات مامایی شده است. ماماها نقش مهمی در ارائه مراقبتهای شخصی و جامع در دوران بارداری، زایمان و دوره پس از زایمان دارند. دفتر آمار کار آمریکا (BLS) گزارش میدهد که ماماها میانگین حقوق سالانه 112,830 دلار را دریافت میکنند که حدود 67 هزار دلار بیشتر از میانگین ملی برای همه مشاغل است. دفتر آمار کار آمریکا نرخ رشد اشتغال ثابت 7 درصدی را برای ماماهای پرستار از سال 2021 تا 2031 پیش بینی میکند.
کلام آخر
ماما یک متخصص بهداشتی آموزش دیده است که از زنان باردار و نوزادان، شریک زندگی و خانواده آنها در طول بارداری و حین و بعد از زایمان مراقبت و حمایت میکند. آنها مسئولیت کلی سلامت مادران و نوزادان را دارند. ماماها عمدتاً در بخشهای مراقبتهای بهداشتی مانند بیمارستانها، جراحیهای عمومی، مراکز بهداشتی اجتماعی، واحدهای زایمان تحت رهبری مامایی و حتی خانههای شخصی مردم کار میکنند. وجود شغل ماما برای همه جوامع ضروری است و متخصصان این حوزه از بازار کار خوب و تقاضا بالا بهره مند میشوند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مشاوره شغلی و پکیجهای استعدادیابی با مشاوران ما در «سیناتلنت» تماس بگیرید.
سوالات متداول
در حالی که هم ماماها و هم متخصصان زنان و زایمان در مراقبتهای بهداشتی مادر نقش دارند، رویکردهای متفاوتی برای مراقبت ارائه میدهند. ماماها اغلب بر مراقبت جامع و کم مداخله تأکید میکنند، در حالی که متخصصان زنان و زایمان پزشکان متخصص در مداخلات جراحی و پزشکی در صورت لزوم هستند.
چشم انداز شغلی برای ماماها بسته به منطقه متفاوت است. به طور کلی، به دلیل تاکید روزافزون بر سلامت مادر و نوزاد، تقاضا برای خدمات مامایی در سطح جهان افزایش یافته است.
مسیر ماما شدن به علایق و استعدادهای فردی بستگی دارد. این شغل بسیار حساس است و شما باید آموزشهای لازم را به همراه توسعه مهارتهای شخصی ببینید تا بتوانید در بازار کار موفق عمل کنید.