دارو ساز
معرفی شغل داروساز
شغل داروسازی یکی از شغل‌های خاص و پرطرفدار رشته پزشکی محسوب میشه که به تولید، تهیه، تجویز و عرضه داروها و محصولات دارویی مربوط میشه. یه پزشک داروساز در حین تحصیل توی دانشگاه باید مجموعه‌ای از دانش‌ها و مهارت‌های فنی لازم برای شناخت داروها، ترکیب‌های شیمیایی، ضوابط تولید دارو، اثربخشی و ایمنی داروها، تداخلات دارویی و موارد دیگه رو یاد بگیره و مهارت‌های و دانش‌های علمی مختلف توی زمینه شیمی دارویی، فارماکولوژی، فارماسیوتیکس و سایر حوزه‌های مرتبط رو بلد باشه تا بتونه مسئولیت تامین داروها، نظارت بر عملکرد بهینه اونا و مشاوره به بیماران در مورد استفاده صحیح از داروها رو به عهده بگیره. پزشک‌های داروساز معمولا توی صنایع داروسازی، بخش بهداشت و درمان، بیمارستان‌ها و سایر سازمان‌ها و موسسات مرتبط با این حوزه مشغول به کار میشن و حتی می‌تونن یه داروخونه شخصی برای خودشون تاسیس کنن و درآمد خوبی ازش به دست بیارن. شغل پزشک داروساز با توجه به نیاز و تقاضای بالای جامعه برای دریافت خدمات دارویی، جزو مشاغل پولساز و دائمی محسوب میشه و افراد علاقه‌مند به علوم پزشکی و خدمات بهداشتی که تمایل کمتری به شرایط سخت و پراسترس شغل پزشکی و برقراری ارتباط مستقیم با بیمارها دارن، می‌تونن وارد شغل جذاب و باکلاس پزشک داروساز بشن.
مزایای شغل پزشک داروساز
داروسازها نقش خیلی مهمی توی بهبود و حفظ سلامت جامعه دارن و کیفیت زندگی افراد جامعه و وضعیت سلامت بیمارها تا حد زیادی به عملکرد این افراد بستگی داره؛ به همین علت معمولا داروسازها دارای پرستیژ و جایگاه اجتماعی بالایی بین مردم و مسئولین جامعه هستن. از طرف دیگه به دلیل رشد جمعیت و افزایش نیاز مردم به خدمات درمانی، فرصت‌های شغلی مختلفی در سطح داخلی و بین‌المللی برای پزشکان داروساز وجود داره که با کسب تجربه و شرکت توی دوره‌های آموزشی مختلف می‌تونه درآمد قابل توجهی رو برای این قشر به ارمغان بیاره. در واقع میزان درآمد شغل پزشک داروساز رابطه مستقیمی با سطح دانش و تخصص داروسازها داره و آشنایی با تحولات و پیشرفت‌های علمی، کشف فرمول‌ها و تولید داروهای خاص می‌تونه این افراد رو به جایگاه‌های خیلی بالایی توی دنیا برسونه. در ضمن شغل پزشک داروساز مثل خیلی از رشته‌های دیگه انتهایی نداره و یه پزشک داروساز همیشه می‌تونه توی زمینه کاری و تحصیلی خودش پیشرفت کنه.
وظایف پزشک داروساز
به طور کلی وظایف یه پزشک داروساز به محیط کار شخصی یا شرایط سازمان‌ها و موسسه‌های مختلف مربوط میشه اما از نظر عمومی یه پزشک داروساز وظایفی رو به عهده داره که از مهمترین اونا میشه به موارد زیر اشاره کرد.
تحقیق و توسعه: بررسی و تحقیق در زمینه‌های دارویی و شیمیایی به منظور توسعه داروهای جدید و بهبود فرآیندهای تولید.
تولید دارو: نظارت بر تهیه و تولید داروها در کنار رعایت استانداردهای کیفی و تولیدی در زمینه مواد اولیه، فرمولاسیون، تولید، بسته‌بندی و برچسب‌گذاری.
کنترل کیفیت: انجام آزمایش‌های کیفی بر روی انواع داروها و مواد اولیه و تطبیق اونا با استانداردهای کیفی و ارائه گواهینامه‌های داخلی و بین‌المللی.
تجویز داروها: ارائه مشاوره به بیماران و تجویز داروهای مناسب برای درمان انواع بیماری‌ها و مشکلات سلامتی با رعایت دستورات پزشکی و مطابق با معیارهای کلینیکی.
ارتباط با مراکز بهداشتی: همکاری با مراکز بهداشتی و بیمارستان‌ها برای ارائه مشاوره‌های دارویی، حضور در گروه‌های درمانی و ارائه و دریافت آموزش‌های مرتبط با مباحث دارویی.
آموزش: ارائه دوره‌های آموزشی مختلف برای داروسازان تازه‌کار و پرسنل مرتبط به منظور آشنایی و استفاده صحیح از داروها و محصولات دارویی.
بازاریابی: مشارکت در فعالیت‌های بازاریابی برای معرفی داروها و فروش محصولات دارویی.
پژوهش: مشارکت در فعالیت‌های پژوهشی داروسازی و ارائه مقالات علمی.
مهارت و دانش لازم برای شغل پزشک داروساز
شغل داروسازی یه حرفه خیلی پیچیده‌س و یه پزشک داروساز برای موفقیت توی این شغل باید از دانش بالا و مهارت‌های مختلفی برخوردار باشه و بتونه همه این موارد رو به شکل همزمان مورد استفاده قرار بده. البته مواردی که در ادامه مطرح میشه به عنوان نیازهای پایه و اساسی شغل داروسازی به حساب میان و آموزش مداوم و به‌روزرسانی دانش و مهارت‌ها یکی از نیازهای ضروری برای موفقیت توی این شغله که هر پزشک داروسازی باید بهش توجه داشته باشه.
مهارت‌های عمومی شغل پزشک داروساز
دانش علمی: هر داروسازی باید دانش عمیقی توی زمینه‌های شیمی دارویی و علوم پایه داروسازی داشته باشه و با نحوه واکنش و عملکرد داروها توی بدن، ترکیبات شیمیایی، عوارض جانبی و تداخلات دارویی به طور کامل آشنا باشه.
مهارت‌های فنی: مهمترین انتظار از یک پزشک داروساز اینه که بتونه دارو تولید کنه و برای این کار لازمه که با فرآیندهای تولید دارو، فرمولاسیون، بسته‌بندی، برچسب‌گذاری و روش‌های کنترل کیفیت آشنا باشه.
مهارت‌های ارتباطی: یه پزشک داروساز باید توانایی ارتباط موثر با پزشک‌ها، بیمارها و اعضای تیم درمانی رو داشته باشه و بتونه توضیحات درست و کاملی در مورد داروها و نحوه مصرف اونا به بیمارها ارائه بده.
توانایی حل مسئله: قدرت تحلیل و حل مسئله در مورد مشکلات مربوط به مصرف داروها و عوارض جانبی اونا از جمله مهارت‌های مهمیه که می‌تونه به یه پزشک داروساز کمک کنه تا با سرعت و دقت لازم توی موقعیت‌های اضطراری تصمیم بگیره.
دقت و اطمینان: شغل پزشک داروساز از اون شغل‌هاییه که هر خطایی توی تهیه و تجویز داروها می‌تونه عوارض جدی و جبران‌ناپذیری رو برای بیمار به همراه داشته باشه. بنابراین خیلی مهمه که یه پزشک داروساز کارهای خودش را با دقت و بر اساس اصول علمی انجام بده و از نتیجه کارش مطمئن باشه.
آشنایی و تعهد به قوانین و مقررات: هر پزشک داروساز باید با قوانین و مقررات مربوط به تولید، تهیه و تجویز داروها آشنا باشه و قوانین مرتبط با ایمنی داروها و حریم خصوصی بیمارها رو رعایت کنه.
آگاهی از تکنولوژی: آشنایی با تکنولوژی‌های جدید و استفاده از روش‌های روز برای طراحی و تولید داروها از جمله موارد مهمیه که می‌تونه به شکل جدی توی موفقیت و درآمدزایی شغل پزشک داروساز موثر باشه.
دانش و رشته تحصیلی موردنیاز برای شغل پزشک داروساز
رشته داروسازی از نظر آماری به عنوان سومین رشته محبوب و پرطرفدار بین داوطلبان رشته علوم تجربی محسوب میشه و قبول شدن توی این رشته مخصوصا از طریق کنکور سراسری به هیچ وجه آسون نیست. به عنوان یه حساب سرانگشتی میشه گفت که برای قبول شدن توی یه دانشگاه دولتی خوب باید رتبه کشوری زیر 2000 داشته باشین. البته این نکته رو هم فراموش نکنین که رشته داروسازی فقط توی نوبت روزانه دانشگاه‌های سراسری و آزاد ارائه میشه و توی دانشگاه پیام نور و غیرانتفاعی و شبانه خبری از این رشته نیست. در ضمن حالت بدون کنکور هم برای این رشته وجود نداره.
دوره تحصیل عمومی رشته داروسازی حدود 6 سال طول می‌کشه که 2 سال هم به عنوان طرح نیروی انسانی بهش اضافه میشه یعنی باید 2 سال توی مناطق محروم کار کنین. 2 سال اول این رشته مثل رشته پزشکی عمومیه و شامل بحث‌های مربوط به آناتومی و اعضای بدن و … میشه. بعد از این 2 سال یه آزمون به اسم آزمون علوم پایه داروسازی برگزار میشه و دانشجوها به شرط قبول شدن توی این آزمون می‌تونن وارد مرحله تخصصی رشته داروسازی بشن. دوره تخصصی رشته داروسازی حدود 4 سال طول می‌کشه و شامل دروس تخصصی در مورد ترکیبات دارویی و فارماکولوژی میشه و محل برگزار این دروس هم معمولا توی آزمایشگاهه. شما بعد از گذروندن 6 سال تحصیلی و 2 سال طرح اجباری به عنوان یه پزشک داروساز عمومی شناخته میشین و به دلخواه خودتون می‌تونین تحصیلات خودتون رو به شکل تخصصی دنبال کنین و توی زمینه‌های مختلف مثل فارماسیوتیكس، شیمی دارویی، سم‌شناسی، داروسازی بالینی، داروسازی هسته‌ای، اقتصاد و مدیریت دارو و بیوتكنولوژی دارویی و … به یه داروساز متخصص تبدیل بشین.
نتایج تست استعدادیابی داروسازها
آزمون دیسک: با موشکافی دقیق رشته داروسازی متوجه میشیم که ویژگی‌هایی مثل دقت، نگاه عمیق، قدرت تجزیه و تحلیل، وسواس و حتی کمال‌گرایی از جمله نیازهای اصلی برای موفقیت توی این شغل به حساب میان که این ویژگی‌ها بیشتر توی الگوهای رفتاری C و S دیده میشه. از طرف دیگه چون سطح ارتباطات خارجی یه پزشک داروساز به پزرشک‌های عمومی کمتره، وجود ابعاد رفتاری D و I برای این دسته از افراد آنچنان مهم نیست و در صورت نیاز میشه از مهارت‌های فرعی و اکتسابی برای پوشش این موارد استفاده کرد.
آزمون کلیفتون: معمولا پزشک‌های داروساز دارای استعدادهای دست‌یابنده، همساز، یادگیرنده، مسئولیت‌پذیر، همدل، جستجوگر و ارزیاب هستن. این دسته از آدما معمولا از رویارویی و تقابل اجتناب می‌کنن و دوست ندارن ارزش‌ها و ایده‌های خودشون رو به راحتی از دست بدن. البته باید توجه داشت که این موارد به صورت کلی بیان شدن و ممکنه موارد دیگه‌ای هم توی گزارش استعدادیابی پزشک‌های داروساز وجود داشته باشه.
آزمون هوش‌های چندگانه گاردنر: معمول یه پزشک داروساز نمرات بالایی توی هوش‌های تصویری-فضایی (نحوه قرارگیری فرمول‌های شیمیایی و واکنش مواد در برخورد با همدیگه)، ریاضی-منطقی (کشف روابط میان مواد مختلف و اندازه‌گیری مقادیر برای کسب بهترین نتیجه) و هوش طبیعت‌گرا (آشنایی با ساختار بدن و استفاده از خواص مواد طبیعی و شیمیایی) نمره‌های بالایی کسب می‌کنن.
درآمد و حقوق رشته داروسازی در ایران
به طور کلی رشته‌های شاخه‌های پزشکی جزو مشاغل پردرآمد توی کشورهای مختلف محسوب میشن و شغل داروسازی هم از این قاعده مستثنی نیست. معمولا داروسازها علاوه بر درآمد خوب و موقعیت اجتماعی مناسب، از یه سری مزایا و حمایت‌های دولتی هم برخوردار هستن. مقدار درآمد یه پزشک داروساز به سابقه کار، میزان تحصیلات، موقعیت شغلی، مهارت‌ها و تخصص‌های فردی، منطقه جغرافیایی و عوامل دیگه بستگی داره اما به طور متوسط، افرادی که توی رشته داروسازی فعالیت می‌کنن در ماه بین 3 تا 10 برابر پایه حقوق وزارت کار درآمد دارن که توی بعضی از جایگاه‌های شغلی و موقعیت‌های خاص، این مقدار خیلی بیشتر میشه. از نظر اعداد و ارقام، درآمد متوسط یه پزشک داروساز توی کشور آمریکا در سال حدود 130 هزار دلار، توی کشور استرالیا حدود 90 هزار دلار، توی کشور کانادا حدود 100 هزار دلار و توی کشور انگلیس حدود 70 هزار دلار محاسبه شده که طبیعتا این اعداد با ظهور بیماری‌های جدید و نیاز به تولید داروهای خاص بیشتر میشه. وجود شرایط خوب و استقبال کشورهای خارجی از پزشک‌های داروساز ایرانی باعث شده که خیلی از متخصص‌های این حوزه به فکر مهاجرت و فعالیت توی این کشورها باشن.
فرصت های شغلی و بازار کار شغل پزشک داروساز
بازار کار رشته داروسازی واقعا خوبه و حداقل توی ایران هیچ فارغ‌التحصیلی از این رشته بیکار نمی‌مونه چون ایران یه کشور در حال توسعه‌س و افزایش جمعیت باعث نیاز بیشتر به خدمات درمانی میشه و معمولا هیچ پروسه درمانی بدون استفاده از دارو به نتیجه نمیرسه. نکته جالب اینکه صنعت داروسازی ایران بین 10 کشور برتر دنیا قرار داره و با وجود دانشگاه‌های تخصصی و معتبر و فعالیت بیش از 200 شرکت دارویی در داخل کشور میشه گفت که هیچ مشکلی از بابت جذب و فعالیت نیروی کار داروساز توی ایران وجود نداره. در ضمن با وجود تحریم‌های دارویی، موضوع تولید و خودکفایی و صادرات دارو هم به عنوان یه بحث جدی توی کشور دنبال میشه که به نوبه خودش باعث افتتاح شرکت‌های جدید و توسعه خط تولید شرکت‌های بزرگ داروسازی شده و همین مسئله به تنهایی، فرصت‌های شغلی جدید و خیلی زیادی رو برای افراد علاقه‌مند به حوزه داروسازی فراهم کرده و یه پزشک داروساز با داشتن خلاقیت و پشتکار می‌تونه به جایگاه‌های شغلی خیلی خوبی دست پیدا کنه.
اگه بخوایم یه مقدار جزئی‌تر به این موضوع نگاه کنیم معمولا دانشجوهای رشته داروسازی بعد از ترم 4 می‌تونن کارت و شماره انجمن داروسازی بگیرن و البته نه به عنوان یه فرد حرفه‌ای، بلکه به عنوان دستیار یا مسئول فنی داروخانه استارت کار خودشونو بزنن و در کنار یه درآمد نسبتا قابل قبول، تجربه‌های خوبی هم به دست بیارن. البته این افراد بعد از تموم شدن دوره کارشناسی می‌تونن توی داروخانه، بیمارستان، درمانگاه یا حتی مراکز درمانی خصوصی و دولتی هم مشغول به کار بشن. در انتها هم با داشتن مدرک دکترای عمومی داروسازی می‌تونن برای راه‌اندازی داروخانه شخصی اقدام کنن. البته فرصت‌های شغلی رشته داروسازی فقط به این موارد محدود نمیشه و یه پزشک داروساز به راحتی می‌تونه توی بخش کنترل کیفیت شرکت‌های داروسازی و لوازم آرایشی و بهداشتی هم مشغول به کار بشه.
درآمد و حقوق رشته داروسازی در ایران
به طور کلی رشته‌های شاخه‌های پزشکی جزو مشاغل پردرآمد توی کشورهای مختلف محسوب میشن و شغل داروسازی هم از این قاعده مستثنی نیست. معمولا داروسازها علاوه بر درآمد خوب و موقعیت اجتماعی مناسب، از یه سری مزایا و حمایت‌های دولتی هم برخوردار هستن. مقدار درآمد یه پزشک داروساز به سابقه کار، میزان تحصیلات، موقعیت شغلی، مهارت‌ها و تخصص‌های فردی، منطقه جغرافیایی و عوامل دیگه بستگی داره اما به طور متوسط، افرادی که توی رشته داروسازی فعالیت می‌کنن در ماه بین 30 تا 100 میلیون تومن درآمد دارن که توی بعضی از جایگاه‌های شغلی و موقعیت‌های خاص، این مقدار خیلی بیشتر میشه. از نظر اعداد و ارقام، درآمد متوسط یه پزشک داروساز توی کشور آمریکا در سال حدود 130 هزار دلار، توی کشور استرالیا حدود 90 هزار دلار، توی کشور کانادا حدود 100 هزار دلار و توی کشور انگلیس حدود 70 هزار دلار محاسبه شده که طبیعتا این اعداد با ظهور بیماری‌های جدید و نیاز به تولید داروهای خاص بیشتر میشه. وجود شرایط خوب و استقبال کشورهای خارجی از پزشک‌های داروساز ایرانی باعث شده که خیلی از متخصص‌های این حوزه به فکر مهاجرت و فعالیت توی این کشورها باشن.
بازار کار و آینده شغلی رشته داروسازی در دنیا
بازار کار و آینده شغلی توی رشته داروسازی به عوامل مختلفی مثل سیاست‌های دولتی، نیازهای جامعه، پیشرفت‌های علمی و فناوری، تغییرات جمعیتی و … بستگی داره و بیشتر این عوامل در طول زمان دچار تغییر میشن. اما در مجموع با توجه به رشد جمعیت و نیاز به درمان بیماری‌ها باید بگیم که بازار کار رشته داروسازی همیشه مورد نیاز و استقبال همه کشورهاست و از طرف دیگه با پیشرفت‌های علم و فناوری توی حوزه‌های مختلف داروسازی، تقاضای خیلی خوبی برای شغل داروساز متخصص به وجود اومده و تخصص‌هایی مثل بیوتکنولوژی، داروسازی حوزه ژنتیک و داروسازی نانو دارای آینده شغلی فوق‌العاده‌ای هستن و داشتن مهارت و تخصص توی این رشته‌ها می‌تونه آینده شغلی هر پزشک داروسازی رو تضمین کنه. به طور کلی بازار کار و آینده شغلی رشته داروسازی تا سال‌های آینده همچنان داغ باقی می‌مونه و با گسترش تحقیقات، ابداع فناوری‌های پیشرفته، افزایش جمعیت و تاثیر بحران‌های جهانی مثل ویروس کرونا و بیماری‌های واگیردار، زمینه‌های شغلی خیلی زیادی برای فعالان بخش داروسازی و پزشک‌های داروساز به وجود میاد.
