چطور فرزندانمان را در انتخاب رشته تحصیلی درست راهنمایی کنیم؟

بدون شک انتخاب رشته تحصیلی در مدرسه و دانشگاه از جمله چالش‌های جدی و تصمیمات سخت دانش‌آموزان و خانواده‌ها در همه دوران‌ها بوده است. متاسفانه بسیاری از افراد پس از ورود به محیط دانشگاه ادعا می‌کنند که در انتخاب رشته خود اشتباه کرده‌‌اند و با تصورات پیش از این انتخاب، کیلومترها فاصله دارند. اما واقعا چرا این اتفاق می‌افتد و چرا با وجود ساعت‌ها بحث و گفتگو و پرسش از دیگران، باز هم افراد زیادی در زمینه انتخاب رشته تحصیلی دچار ناکامی می‌شوند و مسیر تحصیلی خود را با پشیمانی و دلسردی طی می‌کنند؟
طبق بررسی‌های انجام شده توسط مراکز تخصصی مشاوره و استعدادیابی، مهمترین عامل ناکامی در انتخاب رشته تحصیلی به عدم شناخت کافی و استفاده از روش‌های نادرست مربوط می‌شود. معمولا بیشتر دانش‌آموزان و دانشجویان برای انتخاب رشته خود بر اساس سلیقه و شناخت شخصی، وارد عمل می‌شوند یا خواسته‌ها والدین و نظر اطرافیان را ملاک انتخاب خود قرار می‌دهند.
واقعیت این است که این کار یک فرآیند کاملا تخصصی و علمی است و در درجه اول به استعدادها و علایق فردی و شخصیت افراد بستگی دارد. استفاده از فرآیند استعدادیابی تحصیلی و دریافت مشاوره تخصصی، یکی از بهترین راه‌های موجود برای انتخاب رشته تحصیلی دانش‌آموزان دوره دبیرستان، داوطلبین کنکور و دانشجویان مقاطع تحصیلی مختلف است.

چرا دقت در انتخاب رشته تحصیلی مهم است؟

اگر نگاهی به آدم‌های اطراف خود بیاندازید قطعا با افرادی مواجه می‌شوید که معمولا از آرزوهای بر باد رفته خود حرف می‌زنند یا از گذشته خود پشیمان هستند و دوست دارند به عقب برگردند و مسیر زندگی فعلی خود را تغییر بدهند. حتی اگر نگاه دقیق‌تری به زندگی این افراد داشته باشید، متوجه می‌شوید که برخی از آنها دارای شغل ثابتی نیستند یا در مشاغلی فعالیت می‌کنند که هیچگونه ارتباطی با رشته تحصیلی آنها ندارد. معمولا این افراد در ذهن خود این تصور را دارند که دوران مدرسه یا تحصیلات دانشگاهی آنها هیچ فایده‌ای برای آنها نداشته و تنها وقت خود را تلف کرده‌اند.

داشتن این احساس منفی، تمامی جنبه‌های مختلف زندگی این افراد را تحت تاثیر قرار می‌‎دهد و امکان تصمیم‌گیری درست برای زندگی آینده را از آنها می‌گیرد. معمولا همه این اتفاقات در یک انتخاب اشتباه خلاصه می‌شوند و اینجاست که اهمیت توجه به انتخاب رشته تحصیلی آشکار می‌شود. بنابراین باید توجه داشت که این انتخاب، برای زندگی و آینده نوجوانان ماست و محلی برای تعارفات خانوادگی و دخالت تمایلات شخصی نیست و کیفیت زندگی افراد و وضعیت آینده جامعه تا حد قابل توجهی به این موضوع بستگی دارد.

انتخاب رشته تحصیلی مناسب با مشاوره

چه کسی می‌تواند انتخاب رشته تحصیلی بهتری انجام دهد؟

معمولا در حین انتخاب رشته تحصیلی، همه افراد از بقال و نقاش گرفته تا همسایه و دایی و خاله بر اساس ذهنیت و تجربیات خود پیشنهاداتی را به دانش‌آموزان و دانشجویان ارائه می‌دهند! اما باید بدانیم که این افراد دارای دانش و تجربه تخصصی نیستند و مهمتر از آن هیچ مسئولیتی در قبال پیشنهادات خود ندارند و همه شکست‌ها و موفقیت‌های این انتخاب بر عهده خود شما خواهد بود.

درواقع این فرزند شماست که با رشته ای که انتخاب کرده زندگی می‌کند و طعم سختی‌ها و شیرینی‌های آن را خواهد چشید. بنابراین منطقی است که فرزند شما تنها به دنبال علایق خود باشد و تحت تاثیر صحبت‌های احساسی و داستان‌پردازی‌های نامعقول اطرافیان خود قرار نگیرد. البته دریافت مشاوره و شنیدن نقطه نظرات دیگران می‌تواند نکات و اطلاعات ارزشمندی را در اختیار شما قرار بدهد اما هرکس دیدگاه خاص خود را دارد و هیچکس نمی‌تواند به جای دیگران زندگی کند و برای آنها تصمیم بگیرد.

توجه به مهارت‌های فردی، مهمترین نکته در انتخاب رشته تحصیلی

اگر مسیر تحصیلی و شغلی یک فرد با مهارت‌ها و استعدادهای ذاتی او تناسب داشته باشد، در آینده به نتایج چشمگیری ختم خواهد شد و طعم شیرین موفقیت و رضایت شغلی را در کنار تعالی شخصیت و آرامش روانی به ارمغان می‌آورد. این تناسب باعث می‌شود تا شخصیت و مهارت‌های تحصیلی و به دنبال آن زمینه شغلی فرد در یک جهت رو به رشد قرار بگیرند و یکدیگر را تقویت کنند. معمولا با مشاهده این رشد، روحیه و انگیزه فرد برای صعود به قله‌های بالاتر به شکل تصاعدی افزایش پیدا می‌کند و در اینجا می‌توان گفت که استعدادهای بالقوه او به شکوفایی و تکامل رسیده و به عنوان یک شخص موثر در جامعه حضور دارد.

نکته مهم‌تر اینکه که این تکامل بر روی همه جنبه‌های زندگی فردی و اجتماعی شخص اثر می‌گذارد و به او اجازه می‌دهد تا به شکل فعال و موثر در جامعه حضور داشته باشد. البته شناخت مهارت‌ها و استعدادهای درونی افراد برای داشتن یک انتخاب رشته تحصیلی درست، به تخصص و دانش حرفه‌ای نیاز دارد و مرکز استعدادیابی سیناتلنت به عنوان یک مرجع تخصصی به دنبال ارائه و گسترش هرچه بیشتر این دانش در سطح جامعه است.

انتخاب رشته تحصیلی یعنی سرمایه‌گذاری برای آینده

بخشی از سال‌های طلایی زندگی فرزندان ما در محیط مدرسه و دانشگاه صرف می‌شود و هزینه‌های مادی و روانی زیادی را برای ما و خانواده‌ها به همراه دارد اما انتظار ما این است که در پایان این دوران به یک نتیجه مطلوب برسیم و از ثمرات آن لذت ببریم. در واقع تحصیل در مدرسه و دانشگاه نوعی سرمایه‌گذاری بلندمدت است که اگر در مسیر درست انجام شود می‌تواند نتایج شگفت‌انگیزی را به ارمغان بیاورد.

کاملا طبیعی است که برای یک سرمایه‌گذاری پرسود و کم‌خطر باید تمامی جوانب را مورد بررسی قرار بدهیم و مجموعه‌ای از متغیرها و شرایط فعلی و آینده جامعه را به خوبی بسنجیم تا بتوانیم به نتیجه موردنظر دست پیدا کنیم. البته ما در انتخاب رشته تحصیلی علاوه بر داشتن شغل و شرایط مالی مناسب به عنوان یک نتیجه مطلوب، باید به خواسته‌های شخصی، نیازهای درونی و سیستم ارزشی افراد نیز توجه داشته باشیم.

شاید بتوان انتخاب رشته تحصیلی را به خرید خانه تشبیه کرد. همه افراد به دنبال سکونت در بهترین نقطه از شهر هستند (جنبه مادی و داشتن شغل پردرآمد). اما سکونت در یک خانه ویلایی یا یک آپارتمان لوکس به علایق و ترجیحات افراد بستگی دارد (تناسب رشته تحصیلی، شغل و علایق فردی) و زمانی انتظارات فرد از خرید یک خانه مناسب برطرف می‌شود که این دو موضوع به شکل مکمل در کنار یکدیگر قرار داشته باشند؛ زیرا هیچکدام از این دو مورد به تنهایی نمی‌تواند پاسخ کاملی برای نیازهای فرد باشد.

تاثیر انتخاب رشته تحصیلی درست در شخصیت افراد

انتخاب رشته درست به معنی انطباق کامل رشته تحصیلی با روحیات، توانایی‌ها و خواسته‌های ذاتی فرد است و بدون شک رشته تحصیلی افراد، تاثیر مستقیمی بر روی رشد شخصیت و نوع نگرش آنها ایجاد می‌کند. به عبارت ساده‌تر، انتخاب رشته تحصیلی و ویژگی‌های ذاتی افراد مانند دو نیروی بسیار قدرتمند هستند که اگر این دو نیرو در یک جهت قرار داشته باشند، باعث تقویت یکدیگر می‌شوند و زمینه رشد و تعالی فرد را ایجاد می‌کنند اما تضاد این دو نیرو باعث ایجاد تاثیرات منفی بر روی هریک از آنها می‌شود و این همان احساس ناخوشایندی است که از انتخاب اشتباه سرچشمه می‌گیرد.

انتخاب رشته تحصیلی مناسب چه تاثیری در جامعه دارد؟

هنگامی‌که رشته تحصیلی افراد بر اساس علایق و توانمندی‌های آنها انجام شود، هرگونه تلاش و پیشرفت در این زمینه به معنی یک پیروزی بزرگ و مسیری برای ارتقای شخصیت و توانایی‌های فرد خواهد بود. همچنین با تناسب میان رشته تحصیلی و استعدادهای افراد، نوعی یکپارچگی و انسجام در میان مشاغل مختلف جامعه به وجود می‌آید.

افراد در این جامعه، پایبندی زیادی نسبت به مشاغل خود دارند و به دنبال پیشرفت شخصی و ارائه بهترین خدمات در زمینه شغلی خود هستند؛ در نتیجه میزان رضایت شغلی افراد و سرعت پیشرفت جامعه به شکل چشمگیری افزایش پیدا می‌کند. زمانی‌که افراد در جای مناسب خود مشغول به کار باشند، هیچ احساس بدی نسبت به انتخاب‌های گذشته خود ندارند و با انگیزه بسیار زیادی برای زندگی آینده خود تلاش می‌کنند.

انتخاب رشته تحصیلی مناسب و نقش جامعه

نقش مشاوره در انتخاب رشته تحصیلی

همه انسان‌ها به صورت ناخودآگاه در حین تصمیمات سخت و لحظات حساس زندگی به دنبال صحبت و دریافت راه‌حل از اطرافیان خود هستند زیرا این کار باعث کاهش سطح استرس و ایجاد قوت‌قلب در آنها می‌شود. انتخاب رشته تحصیلی یکی از مراحل حساس و سرنوشت‌ساز زندگی همه انسانهاست و استفاده از راه‌حل‌های غلط می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری را به همراه داشته باشد.
دریافت مشاوره تحصیلی از افراد صاحبنظر یکی از بهترین و موثرترین روش‌ها برای غلبه بر استرس و ایجاد تصمیم‌گیری آگاهانه در زمینه انتخاب رشته تحصیلی است. یک مشاور باتجربه، نیازهای مخاطب خود را به درستی شناسایی می‌کند و بهترین انتخاب را بر اساس نتایج تحصیلی، علایق داوطلب و شرایط جامعه در اختیار وی قرار می‌دهد. راهکارهای یک مشاور یا منتور بر اساس منطق و تحلیل و از روی آگاهی ارائه می‌شود و در واقع یک مشاور هیچ مسیر یا راه‌‎حلی را به شما تحمیل نمی‌کند بلکه با روشن کردن مسائل مختلف و ارائه موضوعات واقعی و ملموس، شما به شناخت بهتر و گرفتن تصمیم‌های عاقلانه ترغیب می‌کند.

نقش مشاور در انتخاب رشته تحصیلی

قدم اول برای انتخاب رشته تحصیلی

مهمترین نکته در انتخاب رشته تحصیلی به شناسایی علایق و توانایی‌های فردی مربوط می‌شود و استعدادیابی، بهترین راهکار ممکن برای انتخاب رشته مناسب در مقاطع مختلف تحصیلی است زیرا امکان تحلیل و شناسایی ابعاد مختلف شخصیت و استعدادهای ذاتی افراد از طریق انجام فرایند استعدادیابی فراهم می‌شود. دوران پیش از انتخاب رشته دبیرستان به عنوان دوران طلایی برای دریافت مشاوره تحصیلی و انجام فرایند استعدادیابی محسوب می‌شود زیرا افراد در این سن به سطح قابل قبولی از درک اجتماعی رسیده و توانایی شرکت در مراحل مختلف این فرآیند را دارند. بنابراین برای انتخاب رشته تحصیلی مناسب باید درک درستی از خودتان داشته باشید و علایق و توانایی‌های واقعی خودتان را به عنوان مبنای تصمیم‌گیری‌‌ها قرار بدهید.

لیست کارهای لازم برای انتخاب رشته تحصیلی مناسب

  • ابتدا علاقه و استعداد خودتان را در نظر بگیرید و به شکل ساده ببینید که چه چیزهایی را دوست دارید و از انجام چه کارهایی دروی می‌کنید. برای کسب نتیجه بهتر از دیگران نظرسنجی کنید.
  • به شکل خیالی خودتان را در زندگی آینده قرار بدهید و از خودتان سوال کنید که از زندگی آینده خود چه می‌خواهید و هدف و ارزش واقعی شما چیست؟ آیا رشته تحصیلی موردنظر شما با این ارزش‌ها سازگاری دارد؟ سعی کنید علایق و توانایی‌های خودتان را در ایجاد این تصور دخالت بدهید.
  • از پدر و مادر و دوستان خود کمک بگیرید و نظر آنها را بپرسید. البته توجه داشته باشید که تحت تاثیر اجبار و خواسته‌های شخصی آنها قرار نگیرید.
  • افرادی که در رشته تحصیلی شما فعالیت می‌کنند یکی از بهترین منابع ممکن برای کسب اطلاعات واقعی هستند. با آنها صحبت کنید و سوالات و ابهامات خودتان را برطرف کنید تا دید بهتری برای انتخاب رشته تحصیلی داشته باشید.
  • از مشاوره تحصیلی برای آشنایی با شرایط رشته‌های تحصیلی مختلف، مدت تحصیل، بازار کار و شرایط جامعه استفاده کنید.
  • معمولا انجام همه مراحل بالا به دقت و زمان زیادی نیاز دارد و شاید جمع‌بندی همه موارد، خارج از حوصله و توان شما باشد. بنابراین برای انتخاب رشته تحصیلی درست و حرفه‌ای پیشنهاد می‌کنیم که از فرایند استعدادیابی تحصیلی استفاده کنید و انجام کلیه مراحل را به دست مشاورین و منتورهای متخصص بسپارید. فرآیند استعدادیابی تحصیلی کلیه مراحل مرتبط با انتخاب رشته تحصیلی را به شکل ساده، علمی و یکپارچه در اختیار شما قرار می‌دهد تا با کمترین دغدغه فکری بتوانید به بهترین نتیجه ممکن برسید.